10 najtrudniejszych zagadek o Gren­lan­dii

Kangertittivaq (duń. Scoresbysund) to fiord we wschodniej części Grenlandii. Jest najdłuższym (350 km) i jednym z najgłębszych (ponad 1500 m głębokości) na Ziemi. Fiord to rodzaj głębokiej zatoki, mocno wcinającej się w głąb lądu, często rozgałęzionej, z charakterystycznymi stromymi brzegami, powstałej przez zalanie żłobów i dolin polodowcowych.

Największe lądolody znajdują się na Antarktydzie i Grenlandii. Szerzej nieznane, szczątkowe 2 czapy lodowe (na zdj.) znajdują się w Patagonii. Są pozostałością dawnego lądolodu plejstoceńskiego. Z kolei lód arktyczny choć wieloletni nie jest lądolodem, zalega bowiem na powierzchni oceanu.

Wyspa Kaffeklubben – niewielka wysepka leżąca u północno-wschodnich wybrzeży Grenlandii. Jest uważana za najdalej na północ wysunięty skrawek lądu. Znajduje się w odległości 707 km od bieguna północnego. Ma około 1 km długości. Nazwę wyspy na cześć kawiarni Kaffeklubben, mieszczącej się w Muzeum Mineralogicznym w Kopenhadze nadał w 1921 r. Duńczyk Lauge Koch.

Załączona popularna mapa w odwzorowaniu Merkatora ma bardzo duże zniekształcenia w obszarach okołobiegunowych - Grenlandia wygląda na większą od Ameryki Południowej. Tymczasem: -Powierzchnia Grenlandii to 2, 16 mln km²; Półwyspu Arabskiego 2,78 mln km²; Australii 7,69 mln km²; Brazylii 8,51 mln km²; Stanów Zjednoczonych 9,37mln km²

Umiak to duża inuicka (eskimoska) łódź wiosłowo-żaglowa wykonana ze skór foczych rozpiętych na szkielecie z drewna wyrzuconego przez morze lub kości wielorybów. Może mieć od 6 do 10 m długości i pomieścić do 20 osób oraz ich bagaże. Służy do transportu i przewozu dobytku inuickich rodzin podczas letnich wędrówek na tereny łowieckie oraz do grupowych polowań na wieloryby.

Pole Gunnbjørn to najwyższe wzniesienie Grenlandii. Jest to nunatak, czyli skała przebijająca poprzez lodowiec. Góra nosi nazwę na cześć Gunnbjorna Ulfssona, pierwszego Europejczyka, który dotarł do Grenlandii.

Błękitne pokłady lodu powstają w głębi lądolodu w wyniku wielokrotnego, powolnego rozmarzania i ponownego zamarzania wody bez domieszek załamujących światło (pęcherzyki, pęknięcia). W środowisku Grenlandii proces ten trwa 100-150 lat.

Od należącej do Europy Islandii, Grenlandię oddziela Cieśnina Duńska szerokości 278 km (nie należy mylić z cieśninami duńskimi oddzielającymi Bałtyk od Morza Północnego). To właśnie w tym miejscu miała miejsce słynna potyczka niemieckiego krążownika Bismarck z angielskim Hood, zakończona zatopieniem tego drugiego.

Cieśnina Duńska to długa (480 km) i szeroka (290 km) cieśnina położona pomiędzy Grenlandią a Islandią. Łączy ona Ocean Arktyczny z Oceanem Atlantyckim. Przepływa przez nią zimny Prąd Wschodniogrenlandzki, niosący pak i góry lodowe z Oceanu Arktycznego. Cieśnina stanowi ważny rejon połowu ryb i jest patrolowana przez duńskie i islandzkie okręty. Z Cieśniną Duńską nie należy mylić Cieśnin Duńskich (Bałtyckich).

Nazwa „Eskimosi” jest obecnie powszechnie używana na Alasce i nie ma tam pejoratywnego znaczenia. Z kolei na Grenlandii i w Kanadzie słowo „Eskimosi” jest uważane za obraźliwe, stąd w Kanadzie używa się słowa „Inuici” na określenie północnych rdzennych mieszkańców Kanady, a na Grenlandii – Kalaallisut. Słowo inuit znaczy ludzie.