10 najtrudniejszych zagadek o gwiaz­dach

Cefeidy- są rzadkimi i bardzo jasnymi gwiazdami posiadającymi regularne zmiany blasku. Swoją nazwę zawdzięczają gwieździe delta-Cephei w konstelacji Cefeusza, która była pierwszą odkrytą gwiazdą zmienną tego typu. Obiekt ten można bez trudu dostrzec gołym okiem.

Rigel tp najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Oriona, a także siódma pod względem jasności gwiazda na nocnym niebie. Jest prawdopodobnie gwiazdą potrójną. Jest to biało-błękitny nadolbrzym, należący do typu widmowego B8, a świeci 120 tysięcy razy mocniej niż Słońce. Znajduje się 863 lata świetlne od niego. Nazwa tej gwiazdy wywodzi się z języka arabskiego - oznacza ''lewą stopę Środkowego'' (Oriona). Po raz pierwszy ukazała się w tym brzmieniu w Tablicach alfonsyńskich w roku 1252.

Eltanin (Gamma Draconis) to najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Smoka. James Bradley obserwując tę gwiazdę w 1728 r. odkrył aberrację roczną światła, czym dowiódł istnienia ruchu Ziemi wokół Słońca. Według obliczeń sondy Hipparcos w okresie od 1,33 do 2,03 miliona lat w przyszłości Eltanin będzie najjaśniejszą (po Słońcu) gwiazdą ziemskiego nieba. Nazwa Eltanin po arabsku oznacza głowa smoka.

Hipernowa (kolapsar) to hipotetyczny rodzaj wysokoenergetycznej supernowej powstający, gdy wyjątkowo masywna gwiazda zapada się na skutek ustania w niej reakcji termojądrowych. Początkowo nazwa ta odnosiła się do eksplozji o energii przekraczającej stukrotnie jasność zwykłej supernowej. Później terminem tym zaczęto wyróżniać wybuchy gwiazd najbardziej masywnych, o masach kilkadziesiąt razy przekraczających masę Słońca.

Czarny karzeł powstaje gdy biały karzeł wypala się całkowicie i nie może emitować światła. Ponieważ czas ostudzenia się białego karła do stanu czarnego karła szacowany jest jako dłuższy niż obecny wiek Wszechświata, forma ta prawdopodobnie jeszcze nie istnieje.

Nowa czerwona (ang. luminous red nova) to wybuch powstający w wyniku łączenia się dwóch gwiazd w jedną; nazwa pochodzi od charakterystycznej krzywej blasku z czerwonym kolorem wybuchu i silnym poblaskiem w podczerwieni. Światło widzialne po wybuchu wygasa bardzo powoli, ciemniejąc przez okres tygodni, a nawet miesięcy, po czym obiekt zaczyna emitować silne promieniowanie podczerwone.

Mgławice ciemne są wielkimi chmurami gazu i pyłu o niskiej temperaturze. Niektóre mają rozmiar około 150 lat świetlnych. W mgławicach tych następują procesy formowania się gwiazd w początkowym stadium. Na zdjęciu widzimy ciemną Mgławicę Koński Łeb znajdującą się w konstelacji Oriona. Odkrył ją w 1888 roku Williamina Fleming.

Układ gwiazd na niebie tworzący łatwo rozpoznawalny kształt nosi nazwę asteryzmu - Kaskada Kemble'a to jeden z najbardziej znanych. Rozciąga się na przestrzeni odległości kątowej odpowiadającej przeszło pięciu tarczom Księżyca.

Supernowa SN 1054 została zaobserwowana przez chińskich i arabskich astronomów w 1054 roku (prawie tysiąc lat temu). Znajduje się ona w odległości około 6300 lat świetlnych od Ziemi, więc eksplozja musiała nastąpić 1000 + 6300 = 7300 lat temu.

Aby fotony dotarły z jądra Słońca na jego powierzchnię i mogły opuścić gwiazdę, musi minąć ok. 100 tysięcy lat. Z kolei z samej powierzchni Słońca światło dociera do Ziem w niewiele ponad 8 minut.